آغاز فعالیت ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا، سیلیکون ولی و بدنه صنعت تکنولوژی را بسیار تحت تاثیر خود قرار داد. عمده مدیران این منطقه که حامی کلینتون بودند، پس از روی کار آمدن ترامپ، یا با وی همراه شدند تا به او کمک کنند نظرات اصلاح شده تری داشته باشد، یا در عین حفظ جایگاه خود، به تصمیمات وی انتقاد کردند.

یکی از شرکت هایی تاثیر گذار آمریکایی، فیسبوک است که به عقیده بسیاری، برای ترامپ سکوی پرتابی در زمان انتخابات بوده است. کِید مِتز از وبسایت Wired در آخرین مصاحبه خود با مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک، در این زمینه گفتگویی متفاوت را داشته که در ادامه از زبان مِتز می خوانید.

وقتی از مارک زاکربرگ پرسیدم آیا انتخابات ریاست جمهوری تاثیری بر نگاه او به فیسبوک داشته، وی مکث کرد. ماجرای خبرهای جعلی در فیسبوک جریان ساز شده بود و عده ای می گویند ترامپ از این اخبار بهره گرفت تا میلیون ها کاربر آمریکایی فیسبوک را همراه خود سازد. زاکربرگ مکث کرد.

بقیه در ادامه مطلب

من با زاکربرگ قبلا هم مصاحبه کرده بودم، و او عادت دارد که چنین مکث هایی را داشته باشد. در سکوت کامل به فکر فرو می رود، سرش را به سمتی دیگر می چرخاند تا فضای خالی اتاق را ببیند. اما این بار، مکث وی طولانی تر از حالت معمول شد. پنج ثانیه، شش، هفت، هشت، نه، ده. بالاخره به زبان آمد: «نمی دانم، سوال واقعا جالبی است.»

او گفت: «اگر شما به مردم اجازه دیده شدن بدهید و تلاش کنید تا تنوع ایده ها و فهم متقابل ایجاد کرده و تار و پود اجتماع را قوی تر کنید، آن موقع در طولانی مدت راه درستی را طی می کنیم، صرف نظر از اختلاف نظرها بر سر مسائل کوتاه مدت.»

به بیان دیگر، همانطور که فیسبوک توجه جهانی را هدایت می کند، به آمریکایی ها در پدید آوردن جهانی با احتمالات مختلف اما امکان پذیر کمک می کند، مدل های تجارتی سنتی رسانه ها را از زیر خاک بیرون می کشد و از پویایی سیاست های انتخاباتی استفاده می کند، اما زاکربرگ سر حرف خود ایستاده که فیسبوک در مسیر درستی قرار دارد.

یک جامعه جدید

پس از یک دهه القای این مفهوم که فیسبوک سرویسی است برای متصل کردن خانواده ها و دوستان به یکدیگر، نگاه جامع تر زاکربرگ حالا توسعه تکنولوژی برای داشتن جوامعی بزرگ تر و پیچیده تر است. او به من گفت: «بشر همیشه تلاش کرده تا با اجتماع و دور هم جمع شدن، به اهداف بهتر دست یابد و زندگی اشخاص را بهبود بخشد، به شیوه ای که شاید در گروه های کوچک تر نمی توانستیم انجامش دهیم.»

بنابراین اگر نیوز فید شما شبیه به یک روستای کوچک است، زاکربرگ می خواهد آن را تبدیل به یک جامعه کند و در آن شهرهای بزرگ بسازد. یا شاید هم چند کلیسای بزرگ.

در مکالمه ما، او می گفت که قصد دارد جامعه آنلاینی که می سازد شبیه به کلیسای پروتستان سَدِلبَک باشد، کلیسایی واقع در کالیفرنیایی جنوبی که توسط ریک وارن تاسیس شده و رهبری می شود. شنیدن چنین جملاتی از مردی که چندان اعتقادات مذهبی مستحکمی ندارد و غرق در کثرت گرایی لیبرال سیلیکون ولی است تعجب برانگیز بود.

وارن جامعه ای پدید آورده که در آن، ده ها هزار نفر تحت راهنمایی های یک رهبر مقتدر گرد هم جمع می شوند اما همه شان در جوامع و گروه های کوچکتر، با امیال، علاقه ها و آرمان های متفاوتی فعال هستند. او چنین فیسبوکی را می خواهد.

در رویکرد جدید وی، رهبران در الگوی وارن، ابزارهایی برای هدایت و شکل دادن به جوامع پیچیده تری که می خواهند بسازند در اختیار دارند. همزمان، گروه های کوچک تر درون همان جامعه بزرگ، جایگاه هایی را ارائه می دهند تا بتوانند به شکلی نزدیک تر با یکدیگر تماس برقرار کنند، در حالی که مشغول بزرگ تر کردن جامعه اصلی نیز هستند.

او می گوید: «همانطور که دوست شدن در فیسبوک باعث تقویت رابطه ها در دنیای واقعی می شود، نمی توان گفت که ساختن جوامع در فیسبوک و اینترنت، سبب تقویت جوامع در دنیای واقعی نمی شود.»

با این حال، انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا نشان داد که فیسبوک تا چه حد می تواند روی روابط دنیای واقعی جوامع بزرگ و متحد شدن شان با یکدیگر تاثیر بگذارد. زاکربرگ دوست دارد از این موضوع به آن موضوع بپرد ولی وقتی او را تحت فشار قرار دادم، اطلاعات بیشتری ارائه داد.

از او پرسیدم، چطور می خواهی فیسبوکی بسازی که به همه نشان دهد از آنچه فکرش را می کردند توانایی های بیشتری دارد؟

زاکربرگ می گوید: «هدف، نشان دادن یک تصویر کامل تر از همه چیز است. کارهایی است که می توانیم انجام دهیم که نقطه نگاه های مختلفی را بر می انگیزد، کمک می کند یک مسئله را در طیفی وسیع ببینید و سپس برای خودتان تصمیم بگیرید کدام را می خواهید برگزینید.»

در عمل این مسئله چطور عمل می کند؟ مشخص نیست. زاکربرگ هنوز پرده ها را برنداشته تا نشان دهد پشت ایده «زیرساخت اجتماعی» چه چیزی نهفته است. او می گوید الگوریتم ها به تنهایی نمی توانند این گستره را پدید آورند. اخبار نادرست و محتواهای نامناسب را دیده اید. سیستم فیسبوک ترکیبی از هوش انسانی و اتوماسیون است.

نیکی آشر، استاد دانشگاه جرج واشنگتن می گوید: «بسیار مهم است که بدانیم انسان ها الگوریتم ها را می نویسند. فیسبوک هر چه را بخواهد دستکاری می کند و ما واقعا نمی دانیم واقعا دستور پخت آن چیست.»

برای جلب توجه شما، فیسبوک تلاش می کند تا متوجه شود شما چه می خواهید و مشابه آن را نشان تان دهد. این شبکه اجتماعی برای درگیر کردن بهینه شده. اما زاکربرگ انکار می کند و می گوید فیسبوک بهینه شده «تا به مردم آنچه فکر می کند مفهوم دار است را نشان دهد».

اما تا زمانی که زاکربرگ و فیسبوک اطلاعات بیشتری برای برطرف کردن مشکلات فیسبوک ارائه ندهند، نمی توان گفت آنچه الگوریتم شان نشان مان می دهد، «مفهوم دار» است.